Eddy Merckx fietsen in Dwars Door Vlaanderen: zes keer de oppergaai

Waregem, voor ons Belgen niet enkel bekend van zijn paardenkoers of voetbalploeg. Sinds 1945 komt er ook ieder jaar een koers aan in de West-Vlaamse stad. Tot en met 1998 ging de wedstrijd door het leven als Dwars Door België. Vandaag de dag is ze bij wielerliefhebbers beter bekend als Dwars Door Vlaanderen.

Geruime tijd fungeerde Dwars Door Vlaanderen als aftrap van de heilige Vlaamse wielerweken, maar sinds enkele jaren is het de laatste prikkel die renners zoeken op de woensdag voor de hoogmis van De Ronde van Vlaanderen. Lees hieronder het relaas van de zes memorabele overwinningen op Eddy Merckx fietsen, van Vanderaerden tot Wallays.

In 1986 zorgde Eric Vanderaerden voor de eerste Eddy Merckx-triomf in Dwars Door België. Ondanks zijn jeugdige leeftijd van 24 jaar, stonden er al vijf ritzeges in de Tour de France en een eerste Ronde van Vlaanderen op zijn palmares.

De editie van Dwars Door België 1986 was een heroïsche. Regen en wind maakten van de koers een loodzware afvalling waardoor er in het eerste uur meteen geschift werd. Na amper 75 kilometer schoot er nog slechts een kopgroep van 20 renners over, waaronder Vanderaerden en Adrie van der Poel. Even later wisten onder meer Marc Sergeant en Noël Segers nog de sprong te maken richting kop van de wedstrijd. Topfavoriet Sean Kelly had de slag gemist en zou niet meer in het stuk voorkomen.

Uit deze elitegroep wisten Noël Segers, Frits Pirard, Martin Kemp en Adrie van der Poel weg te glippen. Ondanks verwoede pogingen van Vanderaerden om de achtervolging in te zetten, groeide echter de voorsprong van de vier leiders tot twee minuten.

Na 120 kilometer koers gooide Vanderaerden zijn troeven op tafel: hij ranselde de achtervolgende groep uiteen. Enkel Jozef Liekens en Sergeant reageerden op deze aanval. Twintig kilometer later vonden ze de aansluiting bij de koplopers, maar de honger van Vanderaerden was nog niet gestild. Hij ging er opnieuw vandoor en kreeg gezelschap van van der Poel en Sergaent. Even later maakten nog zeven andere renners de aansluiting. Zij zouden onderling uitmaken wie de zege pakte in Waregem.

In de sprint ging Vanderaerden vroeg aan, en na een fameuze machtssprint won hij met meerdere lengtes voorsprong op van der Poel en Peter Stevenhaagen. Na een derde plek in ’83 en een tweede in ’85 was het eindelijk raak voor Vanderaerden in Dwars Door België. In 1991 knoopte Vanderaerden hier ook nog een tweede zege in de Belgische klassieker aan vast.

Drie jaar na de winst van Vanderaerden was het tijd voor de volgende zege van een Eddy Merckx fiets. Deze keer was Dirk De Wolf de winnaar. De Wolf kwam in 1989 voor het vijfde opeenvolgende seizoen uit voor team Hitachi. Opvallend fait divers hierbij is dat niemand minder dan Belgische voetballegende Paul Van Himst fungeerde als assistent team manager.

In ‘89 reed er een groep van tien renners weg met nog 80 kilometer koers op de teller. Enkele van de vluchters waren Herman Frison, David Mann, Nico Verhoeven, Dirk De Wolf en een nog piepjonge Johan Museeuw.

Al snel namen ze een voorsprong van meerdere minuten, waarop het peloton zich gewonnen gaf. Twintig kilometer voor de aankomst was het De Wolf die demarreerde. De rest van de groep twijfelde en 'Wolfke' fietste een voorsprong van twee minuten bij elkaar.

De toen 28-jarige De Wolf kwam solo aan in Waregem met een voorsprong van 1 minuut en 45 seconden op Theo de Rooij. De sprint voor de resterende podiumplek werd gewonnen door Johan Museeuw.

Na een droogte van vijftien jaar zonder Eddy Merckx overwinning, was het in 2003 terug van dat. Robbie McEwen won met overmacht de sprint van een kopgroep van veertien renners.

Het was een overwinning waar de nodige druk op stond. Lotto-Domo was zwak aan het seizoen begonnen en de pers was bijzonder kritisch. Eeuwige concurrent Quick Step-Davitamon was namelijk wel in goede doen. De Lotto-renners waren er dus op gebrand om iets te laten zien.

Het koersverloop verliep zeer traditioneel. Drie vluchters kozen het hazenpad en kregen een maximale toegift van acht minuten. Achter hen organiseerden de ploegen van de favorieten de jacht op de vluchters.

Iets over halfweg koers vond er echter een grote valpartij plaats. Het grootste slachtoffer van de crash was Johan Museeuw, die de strijd moest staken. Hierdoor was Quick Step-Davitamon hun grote man kwijt en was het aan Vandenbroucke en Boonen om deze rol over te nemen. Boonen deed dit initieel dan ook met verve want hij was de aanleiding van een split in het peloton op de Oude Kwaremont. Baden Cooke, Leon Van Bon, Nick Nuyens, Frank Vandenbroucke en McEwen waren enkele renners die de schifting overleefden.

Cooke voelde die dag zijn benen niet en probeerde keer op keer om weg te rijden van zijn collega vluchters. Het was desondanks Jo Planckaert die met een splijtende aanval op de laatste helling van de dag nog het dichtste bij een beslissende demarrage kwam. Ook Planckaert geraakte uiteindelijk niet alleen los en ze reden met veertien renners richting Waregem.

Bij deze veertien zaten nog vier renners van Lotto-Domo. Het was een ideale situatie om een ijzersterke trein op te zetten voor McEwen. Er kwamen nog enkele verwoede aanvalspogingen maar de Lotto trein wist elk gat te dichten. Peter Van Petegem bracht uiteindelijk de lead out op gang, gevolgd door Van Bon, Stefan Van Dijk en uiteindelijk het eindschot van McEwen. Op het podium werd hij geflankeerd door Cooke en Max van Heeswijk.

McEwens reactie achteraf sprak boekdelen: “Ik ben heel tevreden dat ik kon winnen vandaag, maar het is ook echt een zege van de ploeg. We waren constant mee en op het laatste de koers gecontroleerd en de sprint aangetrokken. Het is heel goed afgelopen."

Door deze klassieke zege was de trein voor Lotto-Domo nu echt vertrokken. Van Petegem wist de dubbel van De Ronde en Roubaix te realiseren en McEwen won dat seizoen nog ritten in de Ronde van Italië en de Ronde van Zwitserland.

In 2005 was het tijd voor de eerste zege van één van de voorlopers van het huidige Team Flanders – Baloise. De ploeg van Christophe Sercu heeft een mooie geschiedenis met Dwars Door Vlaanderen en Nico Eeckhout was als toenmalig kopman daar de absolute exponent van.

In de 60^ste editie van Dwars Door Vlaanderen bleef de koers gesloten tot op zo’n 60 kilometer van de aankomst. Op de Paterberg was het Nico Mattan die mee de forcing voerde. Door de steiltegraad van deze helling ontstond er een kopgroep van veertien renners, waaronder topfavorieten Tom Boonen en Peter Van Petegem. Het peloton hing uitgeteld in de touwen.

Mattan bleef de rest onder druk zetten en muisde er vanonder met nog 30 kilometer te gaan. Op de Holstraat reageerde Stijn Devolder met Boonen in zijn wiel, maar even later misten Van Petegem en Boonen de beslissende slag richting leider Mattan. Boonen zei achteraf dat hij na Milaan-Sanremo niet over de benen beschikte om alles kapot te rijden.

Eeckhout schoof wel steeds alert mee. Net zoals onder meer Nick Nuyens, Mathew Hayman, Baden Cooke en Marcus Burghardt. Hayman deed nog een uitval op acht kilometer van het einde, maar hij kon de sprint niet ontlopen. In deze sprint toonde Nico Eeckhout zich duidelijk de sterkste. Hij won voor Roger Hammond en Gabriele Balducci.

Na zijn zege in 2001 was dit voor Eeckhout reeds zijn tweede Dwars Door Vlaanderen. Na aankomst blikte hij opgetogen terug. “Ik zag dat Boonen en Van Petegem niet meer terugkwamen, maar ook met deze mannen is een sprint in zo’n klein groepje altijd link. Ik voelde me goed en als ik op het einde na een zware koers kan sprinten, dan weet ik dat ik sterk ben. De meest frisse renner won, denk ik.”

Ook in latere edities toonde Eeckhout meermaals dat deze koers op zijn lijf geschreven was. In 2007 en 2009 werd hij telkens tweede en in 2008 wist hij ook nog eens de derde podiumplek te bekleden.

Eén van de meest opmerkelijke overwinningen op een Eddy Merckx fiets behoort toe aan Frederik Veuchelen. Ook hij reed voor het toenmalige Chocolade Jacques / Topsport Vlaanderen. In 2006 boekte de ploeg zijn tweede opeenvolgende zege in Dwars Door Vlaanderen.

Alles begon met de vlucht van de dag. In vele gevallen is dit een middel om enerzijds je ploeg in de kijker te zetten en anderzijds om jezelf als renner voor te stellen aan het grote publiek. Maar heel zelden, wanneer alles op zijn plaats valt, zingen de vroege vluchters het uit tot aan de finish. Zo ook in Dwars Door Vlaanderen 2006. Na goed tien kilometer reden vier renners weg uit het peloton. Tekenden present: Veuchelen, David Boucher, Kevin Neirynck en Harald Starzengruber. Het kwartet kreeg al snel een vrijgeleide en wist na 90 kilometer koers een enorme voorsprong van maximaal 18’20” te bemachtigen.

Stukje bij beetje begonnen de troepen van Tom Boonen te knabbelen aan deze gigantische voorsprong. Maar zouden ze de koplopers nog op tijd kunnen inrekenen? Met versnellingen op de Oude Kwaremont en de Côte de Trieu werd het peloton uitgedund tot een groep van dertien renners. Ook vooraan zaten ze niet stil. Van het originele viertal bleven enkel nog Veuchelen en Boucher over. Bij aanvang van de twee lokale rondes hadden de vluchters nog een voorsprong van 3’30”.

Boonen voerde ondertussen oorlog in de achtergrond, maar de kilometers waren in het nadeel van de achtervolgers. Veuchelen was er in geslaagd Boucher los te rijden en met nog één kilometer te gaan had hij nog twintig seconden marge. Het peloton naderde razendsnel maar Veuchelen hield stand. Dwars Door Vlaanderen werd voor het tweede jaar op rij gewonnen door een renner uit de stal van Planckaert en Sercu.

Voor Veuchelen werd dit de mooiste overwinning uit zijn carrière. Het was tegelijkertijd ook een zeer emotionele. Hij droeg de winst op aan zijn moeder en vader, aangezien het gezin de weken vooraf door een hel was gegaan. Frederiks vader was een fervent wielertoerist en tijdens een Italiaanse fietstrip was hij zwaar gevallen. Hij brak een ruggenwervel en lag meerdere dagen in coma. Pas in de week van Dwars Door Vlaanderen was er sprake van spectaculaire verbetering. De bloemen achteraf waren dan ook voor Frederik zijn ouders.

In 2017 hing Veuchelen zijn fiets aan de haak. Momenteel is de Brabander aan de slag als hoofdtrainer bij Intermarché – Wanty, waar hij onder meer instaat voor de begeleiding van het Afrikaanse toptalent Biniam Girmay.

Voor de voorlopig laatste winnaar op een Eddy Merckx fiets, keren we terug naar 2015. Exact tien jaar na hun eerste triomf in Dwars Door Vlaanderen, was Topsport Vlaanderen - Baloise opnieuw aan het feest.

Het werd een druilerige dag bij het vertrek in Roeselare en dat had duidelijk zijn impact op het peloton. Het duurde maar liefst tot kilometer 70 vooraleer er sprake was van enige afscheiding. Uiteindelijk reed er een groep weg van negen renners, waaronder Matthias Brandle, Adrien Petit, Gert Dockx en Jelle Wallays.

Voor de daaropvolgende 70 kilometer bleven de vluchters samen, maar na de eerste hellingen begon het vooraan echter uit elkaar te brokkelen. Terwijl de vluchters één voor één werden opgeraapt door het peloton, voelde Wallays op de Eikenberg dat zijn moment daar was. Hij versnelde uit de kopgroep en anticipeerde op het aanstormende peloton.

Dat peloton kwam er ook effectief pijlsnel aan. Op de Taaienberg gooide Michal Kwiatkowski de knuppel in het hoenderhok. Daarbij kreeg hij twee metgezellen in Dylan Van Baarle en Wallays’ ploegmaat Edward Theuns. Met z’n drieën reden ze richting Wallays en kon de finale volledig beginnen. Vanuit de achtergrond probeerden Lars Boom en Stijn Devolder nog aan te haken, maar beiden gingen in dezelfde bocht tegen de vlakte.

Bij de koplopers kon het pokeren beginnen. Voor Topsport Vlaanderen – Baloise diende er zich een gouden kans aan om het overtal om te zetten naar een overwinning. Tot aan de slotkilometer bleef het kwartet mooi samen, en onder de vod ging Wallays er als eerste vandoor. Kwiatkowski en Van Baarle keken naar elkaar en Theuns hield als voorbeeldige ploegmaat de benen stil. Wallays soleerde naar de zege en schreeuwde zijn vreugde uit op de streep. Edward Theuns maakte het feestje voor de ploeg helemaal compleet. In de sprint rekende hij af met Kwiatkowski en Van Baarle, waardoor Topsport Vlaanderen – Baloise een unieke één-twee wist te realiseren.

Wallays en Theuns reageerde uitgelaten achteraf. “Het weer ligt me en deze koers ook” zei Wallays in de perstent. “Ik wist dat ik moest blijven gaan want in de vroege vlucht had ik al redelijk wat krachten verspeeld. Het was mijn enige kans als er een kleine groep bij me kwam en het was perfect dat Edward mee was. Het was fantastisch!”

Ook Theuns was euforisch: “Het was voor ons ideaal. Ik kon rekenen op mijn sprint want ik weet dat ik redelijk rap ben. Jelle kon dan proberen gebruik te maken van de aarzeling van de andere twee en da’s perfect afgelopen. Eén en twee is echt fantastisch voor ons en voor de ploeg.”

Na zijn periode bij Topsport Vlaanderen – Baloise trok Wallays voor vijf seizoenen naar Lotto en tenslotte voor nog drie seizoenen naar het Franse Cofidis. Afgelopen winter kondigde Wallays zijn wielerpensioen aan. In 2024 gaat Wallays zich toeleggen op triatlon en heeft hij als doelstelling om deel te nemen aan vijf Iron Mans. In het najaar heeft hij het WK Gravel in Leuven als grote doel uitgekozen.